Onderkoeling en oververhitting in koeltechniek

Onderkoeling treedt op aan de hoge-drukzijde van de installatie, na de condensor. Het vloeibare koudemiddel wordt daarbij extra afgekoeld tot onder de verzadigingstemperatuur die hoort bij de heersende druk. Dit verschil noemen we de onderkoelingsgraad.

Voordelen van onderkoeling:

• voorkomt flashgas (voortijdige verdamping vóór het expansieventiel);
• verhoogt de koelcapaciteit;
• zorgt voor een stabielere werking;
• draagt bij aan lager energieverbruik en een langere levensduur van componenten.

Te lage onderkoeling

Een te lage onderkoeling kan wijzen op een onvoldoende werking van de condensor, een te hoge omgevingstemperatuur of een tekort aan koudemiddel. Het gevolg hiervan is dat er nog damp aanwezig is vóór het expansieventiel. Dit leidt tot een verminderde koelcapaciteit, instabiliteit in de werking en een hoger energieverbruik.

Oververhitting vindt plaats aan de lage-drukzijde, na de verdamper. Hier wordt het koudemiddel in dampvorm verder verwarmd tot boven de verzadigingstemperatuur bij de geldende verdampingsdruk. Het temperatuurverschil heet de oververhittingsgraad.

Functies van oververhitting:

• garandeert dat alleen droge damp de compressor bereikt (bescherming tegen vloeistofslag);
• maakt een goede regeling van de expansieklep mogelijk;
• helpt bij diagnose van storingen en afstellingen;
• optimaliseert capaciteit en efficiëntie.

Te hoge oververhitting

Een te hoge oververhitting ontstaat vaak door een verkeerd afgestelde expansieklep, een vervuilde verdamper of een tekort aan koudemiddel. Het nadeel hiervan is dat de verdamper niet optimaal wordt benut, wat leidt tot een lagere koelcapaciteit en een hoger energieverbruik. Bovendien kan het leiden tot oververhitting van de compressor, met extra slijtage en kans op storingen als gevolg.

Vloeistofslag ontstaat wanneer vloeibaar koudemiddel de compressor binnenkomt. Dit is schadelijk, omdat een compressor is ontworpen om damp te comprimeren en niet om vloeistof te verwerken. Vloeistofslag kan leiden tot ernstige mechanische schade, hoge reparatiekosten en zelfs tot het volledig uitvallen van de compressor. Juist daarom is een correcte instelling van de oververhitting zo belangrijk: het voorkomt dat vloeibaar koudemiddel in de compressor terechtkomt.

Onderkoeling en oververhitting zijn nauw met elkaar verbonden. Onderkoeling zorgt voor een 100% vloeibare toevoer bij het expansiepunt, terwijl oververhitting ervoor zorgt dat er 100% damp de compressor binnenkomt. Samen creëren ze een stabiele balans die de koelinstallatie efficiënt en bedrijfszeker laat draaien.

Het bewaken van onderkoeling en oververhitting is essentieel voor een goed functionerende koelinstallatie. Correcte waarden zorgen voor:

• stabiele werking;
• energiezuinigheid;
• bescherming van de compressor;
• langere levensduur van de installatie.